OCB (Organizational Citizenship Behaviors) to zespół kilku płaszczyzn na których można rozpatrywać zachowanie się pracownika w organizacji. Mimo iż płaszczyzny opisywane w modelu nie należą do obszarów które firma może kontrolować czy też firma nie może wymagać od pracownika konkretnego zachowania w ich ramach w sposób formalny, to może wpływać na to zachowanie poprzez zwiększanie identyfikacji pracownika z firmą.
Elementy OCB:
- altruizm – opisuje poziom zachowań altruistycznych w zespole, czyli gotowość pracowników do niesienia sobie nawzajem pomocy
- uprzejmość – poszanowanie praw i godności osobistej każdego pracownika. Wysoki poziom tego wymiaru wpływa na zmniejszenie liczby konfliktów i lepszą komunikację w zespole
- sumienność – praca efektywna i wykorzystująca maksymalnie czas pracy. Im wyższa sumienność, tym mniej czasu zmarnowanego na naszej-klasie
- inicjatywa – wymiar ten określa zainteresowanie pracownikiem usprawnianiem procesów w firmie. Inicjatywa ta nie jest przez firmę nagradzana w sposób bezpośredni lecz wynika z chęci pracownika do budowania lepszego środowiska pracy i wyższych zysków dla firmy.
- duch zespołowy – ostatni wymiar to zdolność pracowników do zdrowej rywalizacji oraz wspólnego działania. Im wyższe poczucie wspólnego ?ducha” tym mniej problemów i roztrząsania spraw banalnych.
Pracodawcy mogą wpływać pośrednio na rozwój powyższych zachowań u pracowników poprzez zwiększanie identyfikacji z firmą – sztandarowym przykładem są tu firmy japońskie, bazujące na niezwykle silnym poczuciu misji u pracowników. W kulturze europejskiej aż takie zaangażowanie pracownika nie jest możliwe, warto jednak dążyć do zwiększenia świadomości kultury organizacyjnej firmy i wiązania pracowników z firmą w sposób pozytywny, przekłada się to bowiem wyraźnie na korzystne funkcjonowanie organizacji.
Świadomość znaczenia modelu OCB w organizacji jest ciągle u kierowników i przedsiębiorców zbyt niska. Tymczasem aktywne wspieranie rozwoju opisywanych przez model zachowań pozwala zarówno na stworzenie w pracy lepszej atmosfery – co przekłada się na wzrost wydajności pracownika i zmniejszenie rotacji, jak wpływa na lepszą i bardziej efektywną biznesowo relację klient – pracownik, co zwrotnieprzekłada się na wyniki finansowe firmy.
